İkinci ayak emeklilik

 
İkinci ayak emeklilik
 
Hükümet programının açıklanmasıyla birlikte bir "ikinci emeklilik" tartışmasıdır başladı gidiyor. Programda tek cümle şeklinde, emeklilikte gelir kaybını en aza indirmek için tamamlayıcı (ikinci ayak) emeklilik sisteminin kurulup yaygınlaştırılacağı ifade ediliyor. Tartışmaları duyan sokaktaki vatandaş sanıyor ki kendisine birkaç ay içinde ikinci bir maaş bağlanacak. İşin aslını görmek için isterseniz konuya biraz yakından bakalım.
 
Tamamlayıcı emeklilik nedir?
 
Tamamlayıcı emeklilik, devletin kurduğu ve işlettiği temel emeklilik sistemine ilave olarak oluşturulan bir sistem. Bireysel emekliliğe benzer fakat bireyselde olduğu gibi sadece kişinin kendi ödediği değil, işverenin ve bazen devletin de katkısıyla biriken primlerden oluşur. İşyeri veya meslek bazında oluşturulabildiği gibi ülke genelinde de kurulabilir. Emekli olduğunuzda devletten bağlanan temel aylığa ilave olarak, priminize göre ikinci bir aylık daha alabiliyorsunuz. Türkiye'de askerler için OYAK, öğretmenler için İLKSAN ve polisler için POLSAN tamamlayıcı emeklilik sistemine örnek verilebilir.
 
Mevcut sorunlar çözülmeden
 
Emeklilikte temel maaşa ilave olarak bir maaşın daha bağlanması tabii ki herkesin isteyeceği bir şey. Fakat burada temel soru şu: Türkiye'de emeklilik sistemimizin öncelikli sorunu tamamlayıcı emeklilik mi? Yani emeklilerimizin yaşadığı gelir kaybı sadece tamamlayıcı emeklilikle mi çözülür? Bize göre hayır, bundan önce çözülmesi gereken problemlerimiz var. Öncelikli sorunlarımız:
- Hâlâ yüksek seviyelerde seyreden kayıt dışı istihdam.
- Sosyal güvenliğin kapsamını genişletirken bağımlılık oranını düşürmek.
- Tarım ve diğer düzensiz (atipik) çalışanların sosyal güvencesini sağlamak.
- 2000 yılından sonra emekli olan SSK ve Bağ-Kurlular için intibak.
- Memurlar dışındaki tüm emeklilerin milli gelirden pay almasını sağlamak.
- 8 milyon aktif sigortalının, prim günü arttığı halde emekli aylığında yaşanan düşüşü önlemek.
Bu sorunlar masada dururken ikinci ayak emeklilik düzenlemelerine girişmek, sadece kamuoyunu gereksiz beklentilerle oyalamak olur.
 
600 lirayla geçim olmaz
 
Bugün emekli olan vatandaşların yarısı asgari ücret düzeyinde emekli oluyor. Bunlara da 600 lira civarında aylık bağlıyoruz. Ve her geçen yıl bu 600 lira 20-30 lira civarında eriyor. Elbette 600 lirayla bir emeklinin geçinmesi mümkün değil. Fakat çare ikinci ayak emeklilik sistemi de değil. Öncelikle mevcut sistemi kendi içerisinde tutarlı, adil ve çalışmayı teşvik eden bir yapıya kavuşturmak zorundayız. Bugün -2012'de yapılan düzenlemeyle- bir gün bile milletvekilliği yapan kişi 8 bin lira emekli aylığına hak kazanırken, 8000 gün çalışan işçiye 600 lira aylık bağlıyoruz. Önce var olan kaynağı bir adil paylaşalım, yetmiyorsa ikinci ayağa bakalım. Kusura bakmayın, mevcut kaynaktan vekile, yüksek bürokrasiye, askere, yargıya kıyak geçip, millete de ikinci ayak vadetmek iş değil, adalet de değil.
 
Vergi indirim belgesi gerekir
 
Soru: Sadettin Bey, ben 21.09.1979 doğumluyum, 1998 yılında sigortaya ilk girişim yapıldı. 2003 yılından itibaren düzenli bir şekilde sigortalı olarak çalışıyorum. %40 engelliyim ve süreklilik arz eden bir raporum var. Şu an 3529 gün prim ödemem bulunuyor. Ben ne zaman emekli olabilirim? 3600 gün bana yetmiyor mu? Atilla K.
Cevap: Değerli okurum, vergi indirim belgeniz olup olmadığından bahsetmemişsiniz. Eğer vergi indirim belgeniz varsa, 18 yıl ve 4080 günü doldurarak 2016 yılında emekli olabilirsiniz. Vergi indirim belgeniz yoksa bu belgeyi muhakkak almanız gerekir. Aksi takdirde engelli statüsünde erken emekli olamazsınız.
Sadettin Orhan
 http://www.bugun.com.tr/ikinci-ayak-emeklilik-yazisi-1246673