Vergi İncelemesinde ‘Yapılması Muhtemel İşlemler’ Nelerdir?

Vergi İncelemesinde 'Yapılması Muhtemel İşlemler' Nelerdir?

Bilindiği üzere 06.11.2015 tarih ve 29524 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan düzenleme ile Yönetmeliğin 'İnceleme Tutanakları' başlıklı 16'ncı maddesinin üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki dördüncü fıkra eklenmiş ve müteakip fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir:

"(4) Tutanakta yer alan hususların vergi kanunları karşısında yapılması muhtemel işlemler bakımından ispatlama vasıtası olduğu ve yapılması muhtemel işlemlerin neler olduğu mükellefe izah edilir."

Ardından aynı Yönetmeliğin 'İnceleme Tutanaklarında Yer Alacak Hususlar' 17'nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan "ispatlama vasıtası olduğunun" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve yapılması muhtemel işlemlerin neler olduğunun" ibaresi eklenmiş ve nihai olarak ilgili madde metni şu halini almıştır:

"(1) Vergi incelemesi ile ilgili düzenlenecek tutanaklarda; 

e) Nezdinde inceleme yapılan mükellefe, tutanakta yer alan hususların vergi kanunları karşısında yapılması muhtemel işlemler bakımından ispatlama vasıtası olduğunun ve yapılması muhtemel işlemlerin neler olduğunun tutanağın düzenlenmesinden önce bildirildiği hususu yer alır."

Buna göre vergi incelemesindeki mükelleflere daha önce "tutanakta yer alan her hususun vergi kanunları karşısında yapılması muhtemel işlemlerde lehine veya aleyhine delil olarak kullanılabileceği" durumunun hatırlatılması zorunlu kılınmışken yeni düzenleme ile "vergi kanunları karşısında lehine veya aleyhine yapılması muhtemel işlemlerin neler olabileceğinin"de izah edilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Peki, yeni düzenlemede vergi incelemesindeki mükelleflere izah edilmesi gerektiği belirtilen 'vergi kanunları karşısında yapılması muhtemel işlemler'den kasıt nedir?
Yapılan yeni düzenleme iki farklı yorum üzerinden değerlendirilecektir.

Söz konusu düzenlemenin yukarıda belirtilen şekilde yorumlanması durumunda mükellefe vergi incelemesi sonucunda ne gibi yaptırımların uygulanacağının açıkça belirtilmesi gerekecektir. Öyle ki tutanakta yapılan bir tespitin sonucu olarak; her bir vergi aslı ve cezasının ne kadar olacağı, fiillerin vergi suçu kapsamında olup olmadığı, Türk Ceza Kanunu'na ilişkin herhangi bir yaptırımın bulunup bulunmadığı vb. konularda da mükellef bilgilendirilmelidir.

Ne var ki böyle bir durumda yine aynı yönetmeliğin 16'ncı maddesinin 4'üncü fıkrasındaki "Tutanaklarda incelemeyi yapanın kanaatini belirten yorum, hüküm ve ifadelere yer verilmez." düzenlemesine aykırı bir işlem tesis edilmiş olunacaktır. Zira henüz tutanak düzenlenirken mükellefe bu mahiyette bilgilerin verilmesi yorum ve hüküm niteliğindedir. 

Diğer yandan yönetmeliğin 17'nci maddesindeki hükümde "…tutanağın düzenlenmesinden önce bildirildiği hususu…" ibaresi de mükellefe verilecek bilgilerin henüz tutanak hazırlanmadan önce verilmesi gerektiği ve esasen her bir mükellefe ayrı ayrı ve ayrıntılı bir bilgi verilmesi gerektiğini değil de genel olarak her mükellefe aynı bilginin verilmesi gerektiği fikrini güçlendirmektedir.

Söz konusu düzenlemenin yukarıda belirtilen şekilde yorumlanması durumunda mükellefe tutanağın hangi amaçla düzenlendiği, tutanakta yer alacak hususlar sonucunda hangi cezaların uygulanabileceği genel hatlarıyla izah edilmelidir. Öyle ki tutanak düzenlenmeden önce mükellefe;

• Vergi incelemesinden maksadın 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 135'inci maddesi uyarınca ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu;
• Ödenmesi gerektiği halde ödenmemiş bir verginin varlığının tespit edilmesi halinde bu verginin tarh edileceği ve vergi tutarı üzerinden gecikme faizi hesaplanacağı;
• Ödenmesi gerektiği halde ödenmemiş bir verginin varlığının tespit edilmesi halinde söz konusu vergi tutarına aynı kanunun 341 ve 344'üncü maddeleri uyarınca bir kat veya (fiilin 359'uncu madde kapsamında bir suç olması halinde) üç kat vergi ziyaı cezasının uygulanacağı;
• 359'uncu madde kapsamındaki fiillerin hapis cezası ile cezalandırılacağı;

Yönündeki bilgilerin açıklanması gerekmektedir.

Vergi kanunlarının teknik yapısı karşısında mükellef haklarını korumak maksadıyla getirilen yeni düzenleme ile artık mükelleflere yalnızca vergi inceleme tutanaklarında yer alan hususların yapılacak vergi incelemesinde delil olarak kullanılacağı hususunun izah edilmeyeceği, bunun yanı sıra, vergi incelemesi sonucunda bu delillere dayanılarak ne gibi işlemlerin yapılabileceğinin de bildirileceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, gerek yönetmeliğin 17'nci maddesinde yer alan "…tutanağın düzenlenmesinden önce bildirildiği hususu…" ibaresinden, gerekse aynı yönetmeliğin 16'ncı maddesinin 4'üncü fıkrasındaki "Tutanaklarda incelemeyi yapanın kanaatini belirten yorum, hüküm ve ifadelere yer verilmez." düzenlenmesinden yola çıkılarak; incelenmekte olan mükelleflere tutanağın düzenlenmesinden önce yukarıda ikinci sırada gösterilen nitelikteki bilgilerin verilmesi gerektiği görüşündeyiz. Abdulkadir Çalış

http://www.vergialgi.net/vergi/vergi-incelemesinde-yapilmasi-muhtemel-islemler-nelerdir/

ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ =}BLOG: VERGİ, SGK VE KANUN HABERLERİ